-)(- Αριστοκράτης πολεμιστής, βασιλιάς ή ιερέας, από τα ευρήματα της Πύλου.

 Αριστοκράτης πολεμιστής, βασιλιάς ή ιερέας, από τα ευρήματα της Πύλου
Η αρχαιολόγος Σάρον Στόκερ κρατά τη μοναδικής τεχνοτροπίας χρυσή αλυσίδα με τις τρεις μεγάλες χάντρες, που εντόπισαν την άκρη της από τον Ιούνιο αλλά κατάφεραν να τη φέρουν ολόκληρη στο φως τον Σεπτέμβριο.
Πολεμιστής αριστοκρατικής καταγωγής, βασιλέας, ή ιερέας είναι ο άνδρας ηλικίας 30 με 35 ετών που ετάφη στον Άνω Εγκλιανό στη Χώρα του Δήμου Πύλου-Νέστορος.

Ο τάφος του ήταν στενός, ίσα που χωρούσε ένα άτομο, αλλά γεμάτος από 1.400 μοναδικά αντικείμενα: χάλκινα όπλα, ασημένια κύπελλα, χρυσά κοσμήματα, ελεφαντοστέινα χτένια, 1.000 ψήφοι από αμέθυστο και αχάτη, δόντια αγριόχοιρων που τα χρησιμοποιούσαν οι Μυκηναίοι πολεμιστές για την κατασκευή περικεφαλαίας.

Βήμα βήμα περιέγραφαν χθες την αποκάλυψή τους η Σάρον Στόκερ και ο Τζακ Ντέιβις (Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών) που ερευνούν 25 χρόνια την περιοχή. Στο σημείο κοντά στο Ανάκτορο του Νέστορα, η τύχη τούς χαμογέλασε. Λίγες ημέρες αφότου «χτύπησαν» πάνω στα τοιχώματα του λακκοειδή τάφου τον Μάιο, βρήκαν χαλκό. Αμέσως σήμανε συναγερμός. Η φύλαξη έγινε διπλή τα βράδια, το αστυνομικό τμήμα της περιοχής ήταν σε επιφυλακή, κρατήθηκε μυστικότητα. Μέχρι που ασφαλίστηκε στο χρηματοκιβώτιο και τις αποθήκες του μουσείου της περιοχής και το τελευταίο εύρημα.

Το ζευγάρι των αρχαιολόγων σταμάτησε την ανασκαφή στις 10 Οκτωβρίου. Η κ. Στόκερ ήταν η πρώτη και η τελευταία που κατέβηκε στον τάφο. «Ο τάφος ήταν τόσο μικρός, δεν μπορούσα να κατέβω εύκολα» είπε στα ελληνικά ο κ. Ντέιβις. «Αυτό έγινε αντιληπτό από την αρχή», οπότε «παρακολουθούσα από την άκρη του σκάμματος».

Ο χώρος ήταν πολύ περιορισμένος, γι' αυτό η ομάδα εργάστηκε τμηματικά για την αφαίρεση της επίχωσης και των ευρημάτων. Με το που άρχισαν να απομακρύνουν την επίχωση του τάφου, βρήκαν σε γωνία πεσμένο λίθο ο οποίος φαινόταν ότι δεν προερχόταν από τη δομή των τοίχων. Ο λίθος αυτός, που δεν γνωρίζουν ακόμα εάν είναι η καλυπτήρια λίθος ή το σήμα του τάφου, δημιούργησε πρόβλημα στην πρακτική της αφαίρεσης του χώματος. Κατά τη διάρκεια της ανασκαφής και μέχρι ενός σημείου, έπρεπε να σέβονται την ύπαρξή του.

Στην περίπτωση της υπέροχης χρυσής αλυσίδας με τις τρεις μεγάλες χάντρες, από τον Ιούνιο εντόπισαν την άκρη της αλλά τον Σεπτέμβριο κατάφεραν να τη φέρουν ολόκληρη στο φως και να θαυμάσουν την εξαίρετη τέχνη της, «τέχνη μοναδική. Ακόμη και σήμερα δεν ξέρουμε πώς να φτιάξουμε μια τέτοια αλυσίδα» σχολίασε ο Τζ. Ντέιβις.


Ο τελευταίος στάθηκε ιδιαίτερα στην αλυσίδα, στο πώς είχε περάσει κάτω από το χρυσό χείλος σπασμένου κυπέλλου και στην προσπάθεια που χρειάστηκε για να αποδεσμευτεί από αυτό.

Η ύπαρξη ξύλου (σανίδα, κάλυμμα ταφής) ανήκει στα αξιοσημείωτα ευρήματα της ανασκαφής αφού «η διατήρηση ξύλου στις ανασκαφές στην Ελλάδα είναι σπάνια, γιατί το ξύλο χρειάζεται περιβάλλον υγρασίας για να διατηρηθεί» κατά τη Σ. Στόκερ.

Πολλά από τα 1.400 αντικείμενα είναι έργα μινωικής τεχνοτροπίας, μερικά από αυτά «μοιάζουν και ταιριάζουν με τα ευρήματα του θολωτού τάφου του Βαφειού στη Λακωνία» επισήμανε ο Τζ. Ντέιβις, ενώ και «η χρονολόγησή τους είναι παρόμοια...Μερικά από τα αντικείμενα είναι μοναδικά. Τα περισσότερα μπορούμε να τα συγκρίνουμε με τα ευρήματα που ανέσκαψε ο Σλήμαν στις Μυκήνες. Αλλά και στην Κρήτη θα βρούμε παρόμοια αντικείμενα από τις ανασκαφές κοντά στο Ηράκλειο, στην Ανατολική Κρήτη, στο Μόχλο και στη Δυτική Κρήτη, στα Χανιά» κατέληξε.

Ο χώρος της ανασκαφής δεν είναι επισκέψιμος. Το διπλανό έργο κατασκευής στεγάστρου στο Ανάκτορο του Νέστορα παραδίδεται στο τέλος του χρόνου και η οργάνωση του χώρου υπολογίζεται αρχές Μαρτίου, μαζί με τη δημιουργία χώρων αναψυχής του κοινού και πωλητηρίου. Αλλά όλα αυτά, βέβαια, μοιάζουν μακρινά.

Η ιστορία του πολεμιστή με το μεγάλο κύπελλο στο στήθος έχει κάνει το δικό της διεθνές ταξίδι και όλοι πιέζουν να μάθουν περισσότερα για την ταυτότητά του. Το γεγονός ότι οι ανασκαφείς ισχυρίζονται πως τα ευρήματα θυμίζουν τον περίφημο θησαυρό του Βαφειού στη Λακωνία, τα ευρήματα του Σλήμαν στις Μυκήνες καθώς και άλλα που αποκαλύφθηκαν στην Κρήτη, δημιουργεί προσδοκίες. Εστιάζουν σε διάφορες λεπτομέρειες, όπως στην εντυπωσιακή αλυσίδα με τις τρεις χάντρες. «Δεν είναι κατανοητό γιατί το διάστημα ανάμεσά τους δεν είναι ισομετρικό», τόνιζαν χθες χαρακτηρίζοντας εντυπωσιακό το μινωικό μοτίβο με τα φύλλα κισσού στις άκρες του κοσμήματος. Ακόμη και οι οξειδώσεις που διακρίνονται πάνω του τους απασχολούν: «Προκλήθηκαν από τα υγρά του σώματος του πολεμιστή ή κάτι άλλο». Ο στενός τάφος ήταν τόσο μικρός που δεν μπορούσαν ούτε να κατέβουν εύκολα, ούτε να ανέβουν.

Η ανάλυση σύστασης του χώματος δείχνει πως ο τάφος χρησιμοποιήθηκε μία μόνο φορά, ενώ τα σφραγιστικά δαχτυλίδια καθώς και εκείνα με τις εγχάρακτες μινωικές παραστάσεις μαρτυρούν ότι φιλοτεχνήθηκαν από εξαίρετο τεχνίτη. Ακόμη και ο αριθμός των 50 σφραγιδόλιθων με σκηνή ταυροκαθαψίων και λεόντων μπορεί να δώσει στοιχεία για την καταγωγή του εύπορου πολεμιστή. Η μελέτη του κρανίου και των οστών θα δώσει πληροφορίες όπως και τα όστρακα αγγείων που βρέθηκαν κάτω από τον σκελετό.

Τα ευρήματα προορίζεται να εκτεθούν σε ειδικές προθήκες στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Χώρας του Δήμου Πύλου-Νέστορος, αφού πρώτα αναβαθμιστεί κτιριολογικά, οι δε σχετικές μελέτες, όπως ενημέρωσε η κ. Μηλίτση, θα έχουν ολοκληρωθεί ως το τέλος Δεκεμβρίου. Την ίδια περίοδο θα παραδοθεί και το νέο σύγχρονο στέγαστρο του Ανακτόρου του Νέστορος, που αυτή τη στιγμή είναι κλειστό και το οποίο αναμένεται να ανοίξει αρχές Μαρτίου.

Παρών στη χθεσινή συνέντευξη Τύπου ήταν και ο υπουργός Πολιτισμού Αριστείδης Μπαλτάς. Παρότι δεν ανέφερε ούτε μία στιγμή τη λέξη Αμφίπολη, ήταν σαφή τα υπονοούμενά του ως προς τη δημοσιότητα που έλαβε εκείνη η ανασκαφή. Ο δικός του ρόλος είπε είναι να προβάλει το έργο των επιστημόνων «χωρίς πολιτική ή άλλου είδους εκμετάλλευση».

Στην ενημέρωση του υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού Αριστείδη Μπαλτά, που έγινε παρουσία δημοσιογράφων, παραβρέθηκαν επίσης η γγ του ΥΠΠΟ Μαρία Ανδρεδάκη-Βλαζάκη, και η έφορος Αρχαιοτήτων Μεσσηνίας Ευαγγελία Μηλίτση.

«Ευχαριστούμε που ήρθατε σε μια προσπάθεια να "πρωτοτυπήσουμε" ως υπουργείο», δήλωσε ο κ. Μπαλτάς απευθυνόμενος στους δημοσιογράφους, τονίζοντας, μεταξύ άλλων, ότι «θέλουμε να κάνουμε ένα είδος ανοιχτής συζήτησης με τους συναδέλφους, έτσι ώστε το ελληνικό κοινό να καταλάβει κάποια βασικά πράγματα για το τι σημαίνει αρχαιολογία στην Ελλάδα, και να αποφύγουμε μια διαδικασία όπου γίνεται εκμετάλλευση των αρχαιολογικών ευρημάτων για να δοξαστεί το υπουργείο, ο υπουργός, η κυβέρνηση, ο ΣΥΡΙΖΑ, η Ελλάδα αορίστως». Ο υπουργός χαρακτήρισε τη συνάντηση «μια νέα μορφή επικοινωνίας» που μπορεί ενδεχομένως κάποτε να γίνεται πιο συστηματικά στην τηλεόραση, «με χαμηλούς τόνους, παιδαγωγικά για το ευρύ κοινό και επιστημονικά στο μέτρο του δυνατού που μπορεί να αντέξει μια δημόσια συζήτηση σαν αυτή.  Η αρχαιολογία είναι μια αθόρυβη εργασία και πρέπει να επιτρέπουμε στους αρχαιολόγους να επιτελούν το έργο τους, χωρίς παρεμβάσεις. Εν προκειμένω, εδώ έχουμε δύο αρχαιολόγους, τον κ. Jack L. Davis και την κα Sharon R. Stocker, οι οποίοι υπηρετούν την επιστήμη τους με απολύτως υποδειγματικό τρόπο, αναδεικνύοντας παράλληλα την ιστορία και τον πολιτισμό μας.

Ο ρόλος ο δικός μου, ως υπουργός Πολιτισμού, είναι να προβάλλω το έργο τους, χωρίς πολιτική ή άλλου είδους εκμετάλλευση, χωρίς να παριστάνω τον γνώστη ή τον αρχαιολόγο που δεν είμαι. Η δουλειά μου είναι απλώς να το γνωστοποιώ, με τρόπο παιδαγωγικό, στον ελληνικό λαό. Και όταν επισκεφθώ τον χώρο εργασίας τους στην Πύλο, αυτό θα γίνει ανεπίσημα, ως πολίτης.

Βρισκόμαστε μπροστά σε μία πολύ μεγάλη ανασκαφική εργασία, καθώς ο συγκεκριμένος τάφος έχει παραμείνει ασύλητος εδώ και 3500 χρόνια. Πραγματικά, τους αξίζουν συγχαρητήρια».

Σημείωσε ότι η αρχαιολογία είναι μια δύσκολη και πολύ γοητευτική επιστήμη, με τη δική της πειθαρχία και σύνθετη μεθοδολογία, η οποία πρέπει να αφήνεται να γίνεται όσο καλύτερα μπορεί χωρίς παρεμβάσεις, ενώ χαριτολογώντας είπε ότι ο τάφος «χρονολογείται 1.300 χρόνια πριν τον θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου».

Πηγή: Γ. Συκκά, Καθημερινή, Αν. Καραλή, Έθνος, Ναυτεμπορική, LiFO