Στωικισμός.
Ο Στωικισμός ξεκινάει από τον Ζίνωνα τον Κιτιέα που γύρω στα 294 π.χ. ιδρύει την δική του Σχολή και σταματάει γύρω στα 500 μ.χ. με το κλείσιμο όλων των φιλοσοφικών σχολών της ελληνικής και ρωμαϊκής επικράτειας ( η αρχή έγινε το 529 όταν ο Ιουστινιανός έκλεισε την Ακαδημία των Αθηνών).
Ο Στωικισμός παρουσιάζει μια ενότητα ιδεών και συνέπεια αρχών και στις τρείς περιόδους του :
α). Αρχαία (Ζήνων, Κλεάνθης, Χρύσιππος)
β). Μέση (Διογένης, Αντίπατρος, Παναίτιος, Ποσειδώνιος)
γ). Νεώτερη (Σενέκας, Μουσώνιος, Ρούφος, Επίκτητος, Μάρκος Αυρήλιος).
Το μέγιστο ηθικό αγαθό για τον Στωικισμό είναι η αρετή σαν αταραξία, η υποταγή στο πεπρωμένο ( "μένε και κράτει").
Η αρετή και η συνακόλουθη ευδαιμονία στηρίζεται στη γνώση της φύσης και στην εναρμόνιση με αυτή ("το κατ΄αρετήν ζήν, ταυτό του κατά φύσιν ζήν").
Οι βασικές θέσεις του στωικισμού σχετικά με τον κόσμο και το θεό, είναι συνοπτικά οι ακόλουθες:
Ο κόσμος αποτελείται από δύο άφθαρτες αρχές, τη μια παθητική (πάσχον) που είναι η ύλη και την άλλη ενεργητική (το ποιούν, ο λόγος) που δρά πάνω στην ύλη και είναι ο Θεός.
Ο κόσμος όλος βρίσκεται σε ένα άπειρο κενό, δηλώνεται με τη λέξη "Πάν".
Ο κόσμος περιλαμβάνει τον ουρανό και τη γή, τους ανθρώπους και τον θεό.
Ο κόσμος είναι ζωντανός, λογικός, έμψυχος κι όχι μόνο κάτι θεϊκό, αλλά ο ίδιος ο Θεός.
Με τη γνώση ο άνθρωπος έρχεται σε αρμονία με τον κόσμο και με την σοφία φτάνει στην συγκατάθεση (και ανοχή) προς τον κόσμο, που σημαίνει παραδοχή και υποταγή στην ειμαρμένη και τον Θεό.
Έτσι πετυχαίνει την ενσυνείδητη ένταξή του στο "Παν" τη συνένωσή του με όλα τα όντα και την ταύτισή του με τον Θεό.
Η Ειμαρμένη είναι η φυσική και θεϊκή μαζί οργανωτική δύναμη του κόσμου, ο Λόγος και η νομοτέλεια του Παντός.
Ο Ζήνων δέχεται πως "ο φυσικός νόμος" είναι θεϊκός και η Ειμαρμένη είναι η δύναμη που διατηρείται κυβερνώντας και περιλαμβάνοντας τα εναντία...Ανελίσσεται μέσα στο χρόνο και αποτελεί μια κίνηση αιώνια, συνεχή και κανονισμένη...Είναι ο λόγος του κόσμου ή ο νόμος όλων των πραγμάτων του κόσμου, είναι η θεία πρόνοια". (Ciceron, De natura deorum I, 14 - Stobee, Eclo. I. 515).
O θεός, είναι μια "κοινή έννοια ή έμφυτος πρόληψις" δηλαδή μια φυσική γνώμη που σχηματίζει το κάθε παιδί, όταν έρθει με τις αισθήσεις του σ΄επαφή με τον κόσμο.
Ο Κλεάνθης διακρίνει τέσσερεις βασικούς λόγους που σπρώχνουν τον άνθρωπο στην ιδέα του Θεού.
α). Η πρόγνωση του μέλλοντος. Για να είναι δυνατή η μαντεία σημαίνει πως οι Θεοί μας αποκαλύπτουν ένα μέρος από τις προθέσεις τους.
β). Τα αγαθά που μας δείνει η γή.
γ). Τα δεινά που προκαλούν τα μετεωρολογικά φαινόμενα και οι θεομηνίες.
δ). Η τάξη του κόσμου και η κίνηση των ουρανίων σωμάτων που μαρτυρεί σοφό σχέδιο.
Ο Κλεάνθης, στον ύμνο του στο Δία, προσφωνεί τον θεό "πολυώνυμο" και πραγματικά οι Στωικοί του δίνουν ένα πλήθος ονοματικούς προσδιορισμούς, γιατί ο θεός εισδύει παντού και παίρνει τα χαρακτηριστικά του κάθε υλικού σχεδίου με το οποίο έρχεται σε επαφή.
Έτσι ο θεός έιναι :
"ταυτός με τον κόσμον", "όμοιος του αιθέρος", "όμοιος του Ηλίου", "πυρ τεχνικόν", "ζων λογικόν τέλειον, νοερόν", ¨γνήσιον σώμα", "πνοή ή νοερόν πνεύμα" "Λόγος", "δημιουργός και ταξιθέτης του σύμπαντος", "Ειμαρμένη", "υψίστη ανάγκη", κλπ.
Τέλος οι Στωικοί αρνούνται την προσωπική αθανασία.
ΙΕΡΑ ΕΛΛΑΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου