Η Λήδα και ο Κύκνος

Η Λήδα Σύμφωνα με την παράδοση   ήταν θυγατέρα του βασιλιά της Αιτωλίας Θέστιου ή κατ' έναν άλλο μύθο γονείς της αναφέρονται ο Γλαύκος και η Λευκίππη.

Η Λήδα ήταν σύζυγος του βασιλιά της Σπάρτης Τυνδάρεω, από τον οποίο γέννησε τρεις θυγατέρες, την Τιμάνδρα, την Κλυταιμνήστρα και τη Φιλονόη.

Ο πιο γνωστός μύθος για τη Λήδα μας διηγείται ότι ο Δίας την είδε στις όχθες του ποταμού Ευρώτα και αισθάνθηκε γι' αυτήν ακατανίκητο πόθο. Γι' αυτό πήγε στην Αφροδίτη και της ζήτησε τη συμβουλή και την προστασία της.

Η Αφροδίτη μεταμόρφωσε το Δία σε λαμπρό κύκνο και τον εαυτό της σε αετό και άρχισε να καταδιώκει τον κύκνο στην κοιλάδα του ποταμού.

Ο Ζεύς-κύκνος καταδιωκόμενος ζήτησε καταφύγιο στην αγκαλιά της Λήδας, η οποία τον δέχτηκε τρυφερά και τον ζέστανε στους κόλπους της. Όμως, μετά την πάροδο 9 μηνών από αυτό το συμβάν, γέννησε δύο αυγά.

Από το κάθε ένα δεν βγήκαν κύκνοι, αλλά δύο ζεύγη διδύμων. Από το ένα ο Πολυδεύκης και η ωραία Ελένη και από το άλλο ο Κάστωρ και η Κλυταιμνήστρα.

Σύμφωνα με άλλο μύθο από αυτή την ένωση γεννήθηκε μόνο η Ελένη ή η Ελένη από το ένα αυγό και οι Διόσκουροι, Κάστωρ και Πολυδεύκης, από το άλλο.

Κατ' άλλον αρχαίο συγγραφέα, ο πατέρας της Λήδας ήταν ο Γλαύκος, ο γιος του Σίσυφου, που είχε πάει στη Λακεδαίμονα, ο οποίος γνωρίστηκε και έσμιξε ερωτικά με την Παντείδυια, που λίγο αργότερα παντρεύτηκε τον Θέστιο και γέννησε τη Λήδα.

Η Λήδα όταν μεγάλωσε έγινε τόσο όμορφη που την πρόσεξε ο Δίας. Ο ύπατος των Θεών μεταμορφώθηκε σε κύκνο για να πετύχει την κατάκτησή της. Ο Απολλόδωρος αναφέρει σχετικά με το μύθο της Λήδας:

«Ο Τυνδάρεως κοιμήθηκε με τη Λήδα την ίδια βραδιά που αυτή είχε κοιμηθεί με τον Δία· και γέννησε τρία παιδιά. Πατέρας του Πολυδεύκη και της Ελένης ήταν ο Δίας και πατέρας του Κάστορα ο Τυνδάρεως ήταν.

Ορισμένοι συγγραφείς ισχυρίζονται πως η Ελένη ήταν θυγατέρα του Δία και της Νέμεσης, που κάθε τόσο, για ν' αποφύγει τον Δία, άλλαζε μορφή και μεταμορφώθηκε τελικά σε χήνα.

Και τότε ο Δίας πήρε κύκνου μορφή και ενώθηκε μαζί της και γέννησε η Νέμεση ένα αυγό, που το βρήκε ένας βοσκός στο δάσος και το πήγε στη Λήδα, που σ' ένα ερμάρι το 'κλεισε. Κι όταν πέρασε η διορία, η Ελένη βγήκε από τ' αυγό και η Λήδα τη μεγάλωσε σαν θυγατέρα της.»

Η ποιήτρια Σαπφώ (fr 105) μας λέει ότι το αυγό είχε το χρώμα του γαλάζιου υάκινθου. Ο Υγίνος μας διηγείται ότι ο Ερμής πέταξε το αυγό στην αγκαλιά της Λήδας. Η Λήδα το 'κρυψε κάπου μέχρι που γεννήθηκε απ' αυτό η Ελένη. Ο πρώτος Ομηρικός Ύμνος στους Διόσκουρους μας παραδίδει:

«Ύμνησε Μούσα λίγεια τον Κάστορα και Πολυδεύκη τους Τυνδαρίδες που γεννήθηκαν απ' τον Ολύμπιο Δία που κάτω από την κορυφή του Ταϋγέτου η πότνια Λήδα τους τεκνοποίησε όταν κρυφά δαμάστηκε από τον κελαινέφελο Κρονίωνα και ο δεύτερος Ομηρικός Ύμνος στους Διόσκουρους μας διασώζει:

«Για τα παιδιά του Δία ώ ελικώπιδες μιλείστε Μούσες τους Τυνδαρίδες, τα αγλαά τέκνα της καλλισφύρου Λήδας τον Κάστορα τον Ιππόδαμον και αμώμητον Πολυδεύκη αυτούς που κάτω απ' την κορυφή του ψηλού όρους Ταϋγέτου σαν έσμιξεν ερωτικά με τον κελαινέφελο Κρονιώνα τους τεκνοποίησε σωτήρες των επιχθονίων ανθρώπων