ЭЄ ΑΠΟΛΛΩΝΙΟΣ Ο ΤΥΑΝΕΥΣ

Μία ιδιαιτέρως αινιγματική μορφή της Αρχαίας Ελλάδας υπήρξε ο νεοπυθαγόρειος Φιλόσοφος, ιερέας του Ασκληπιού, μύστης και θεουργός, Απολλώνιος ο Τυαννέας.

Γεννήθηκε σε πλούσια οικογένεια στα Τύανα της Καππαδοκίας τον πρώτο αιώνα μ.Χ ( 15 – 100).
Ο Απολλώνιος μεγάλωσε σε μία εποχή έντονου θεολογικού συγκρητισμού, όταν οι αρχαίες παγανιστικές θρησκείες της πολυπολιτισμικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας έχαναν έδαφος από την νέα Χριστιανική θρησκεία.

Σε ηλικία μόλις 14 χρόνων ο πατέρας του τον εμπιστεύθηκε στον ρήτορα Ευθύδημο, στην Ταρσό τής Κιλικίας. Σύντομα όμως αφοσιώθηκε στη μελέτη της πλατωνικής φιλοσοφίας ενώ από τους ιερείς του ναού του Ασκληπιού διδάχτηκε τα μυστικά της ιατρικής. Εκεί δίδαξε αργότερα τρόπους ερμηνείας των ονείρων με σκοπό τη θεραπεία.

Η φήμη του στο Ασκληπιείο ως σοφού και θεραπευτή υπήρξε τόσο μεγάλη ώστε έλεγαν σε όποιον βιαζόταν: «Πού τρέχεις; μήπως για να δεις τον έφηβον;»Δάσκαλος του στις απόκρυφες γνώσεις των Πυθαγορείων υπήρξε ο Εύξενος της Ηράκλειας, ο οποίος τον μύησε σε νεαρή ηλικία. Ο Τυαννέας μετά την θεωρητική του εκπαίδευση τήρησε την πενταετή Πυθαγόρεια σιωπή. Τηρώντας τα διδάγματα του Πυθαγόρα έζησε μία απολύτως ασκητική ζωή απέχοντας από οινοποσία και κρεατοφαγία.
Πάνω απ' όλα όμως αυτό που χαρακτήρισε την ζωή του Απολλώνιου ήταν η Αρετή του.
Σύμφωνα με το Σουίδα έγραψε τα ακόλουθα έργα:
1) «Τελεταί ή Περί θυσιών». Απόσπασμα του έργου σώζεται στον Ευσέβιο

2) «Βίος Πυθαγόρου»,
3) «Περί μαντείων και αστέρων», έργο που γνώριζε και ο Μοιραγένης.
4) «Περί χρησμών και μαντείων».5) «Διαθήκαι».6) Σώζονται 197 επιστολές με το όνομα του. Άλλες από αυτές είναι γνήσιες και άλλες ψευδεπίγραφες.
Πέρα Φιλοσοφική του διάνοια και την ασκητική ζωή του λέγεται πως πραγματοποίησε πολλά Θαύματα.
Σε αυτό συνεπικουρεί και η μυθική γέννηση του, όπως συμβαίνει εξάλλου σε όλους τους «Θείους άντρες».

Η μητέρα του Απολλώνιου λίγο πριν από τη γέννησή του είδε ένα Θεϊκό όνειρο. Της παρουσιάστηκε ένας θεός, ο οποίος όταν τον ρώτησε για το μέλλον του παιδιού της, αυτός της απάντησε: Θα γεννήσεις Εμένα !
- Και ποιος είσαι εσύ τον ρώτησε εκείνη.
- Είμαι ο Πρωτεύς, ο θαλάσσιος γέρων.

Πράγματι ο Απολλώνιος είχε την ικανότητα να προβλέπει το μέλλον σαν τον Πρωτέα.
Ο Απολλώνιος γεννήθηκε όταν η μητέρα του είχε πάει σε ένα λιβάδι για να μαζέψει λουλούδια. Τότε ένα σμήνος λευκών κύκνων την περικύκλωσε με σηκωμένα τα φτερά προς τον ουρανό, κάτω από τον ήχο ενός μελωδικού παιάνα. Καθώς ξυπνούσε από αυτήν την εξαίσια μελωδία γέννησε τον θεόσταλτο Απολλώνιο, χωρίς πόνο. Ταυτόχρονα, ένας κεραυνός σταλμένος από τον Δία έπεσε δίπλα του χωρίς να τον αγγίξει.

Ο μαθητής του Δάμις ο Νινευίτης έγραψε τη βιογραφία του Δασκάλου του. Με βάση αυτά τα γραπτά ο Λήμνιος Φλάβιος (170 - 246 μ.Χ.) Φιλόστρατος έγραψε τον βίο του Απολλώνιου του Τυανέα.
Εκτός από τον Φιλόστρατο, και πολλοί άλλοι συγγραφείς αναφέρουν τον Τυανέα, όπως για παράδειγμα, ο Δίων ο Κάσσιος, ο Αμιανός Μαρκελλίνος, ο Λουκιανός, ο Ιεροκλής, ο Ευσέβιος, ο Κασσιόδωρος, ο μοναχός Ισίδωρος, αλλά και Βυζαντινοί χρονογράφοι όπως ο Φώτιος.

Ο Φλάβιος Φιλόστρατος ήταν σοφιστής στενός φίλος του αυτοκράτορα Σεπτίμιου Σεβήρου (146 - 211 μ.Χ.) και της συζύγου του Ιουλίας Δόμνας (158 - 217 μ.Χ.). Ο Σεβήρος μάλιστα στο προσωπικό του ιερό είχε αγάλματα του Τυανέα, του Ιησού και του Ορφέα. Κατά παράκληση της αυτοκράτειρας ο Φιλόστρατος συνέταξε τη ζωή του Απολλώνιου από τα χειρόγραφα που είχαν παραδοθεί στην ίδια.
Ήταν τόσο σημαντική η μορφή του Απολλώνιου που ο Ρωμαίος αυτοκράτορας Μάρκος Αυρήλιος μάλιστα (121-180 μ.Χ) παραδέχτηκε ότι χρωστούσε τη φιλοσοφία του στον Απολλώνιο.: «Από τον Απολλώνιο διδάχθηκα την ελευθερία της βούλησης και την κατανόηση, τη σταθερότητα στο σκοπό και να μην κοιτάζω τίποτα άλλο, ούτε για μια στιγμή, εκτός από το να σκέπτομαι λογικά».

Ο Νεοπλατωνικός φιλόσοφος Ευνάπιος έγραψε για τον Απολλώνιο: «Ο Τυαννέας δεν είναι απλώς φιλόσοφος αλλά μία οντότητα – μέσον μεταξύ Θεών και ανθρώπων», ενώ ο Πορφύριος έγραφε πως ο Απολλώνιος ήταν «ανήρ φιλοσοφία πάση κεκοσμημένος» και ισχυριζόταν ότι «τα θαύματα του Χριστού δεν ήταν και τίποτα εξαιρετικό».

Ο Απολλώνιος έλεγε πως : «ο σοφός πρέπει να διαλέγεται σαν νομοθέτης. Διότι ο νομοθέτης πρέπει για όσα επείσθη, αυτά σαν επιταγές να τα επιβάλλει στο πολύ πλήθος».Υποστήριζε πως το μόνο καλό ήταν η ηθική αξία, η μόνη αληθινή ικανοποίηση ήταν η ανεξαρτησία από τους εξωτερικούς παράγοντες, και θεωρούσε ότι ο πλούτος ήταν εμπόδιο για την ανάπτυξη της αρετής. Όλες οι διδασκαλίες του θεμελιώθηκαν στην ιδέα ότι όλοι οι άνθρωποι καλούνται να δεχτούν την αλήθεια και να την κάνουν πράξη.

Για αυτόν ο κόσμος της ύλης ήταν μια φυλακή αυταπάτης από την οποία όφειλε να ελευθερωθεί η ψυχή του ανθρώπου, ώστε να ανέλθει πορεία. Σε ένα τέτοιο κοσμολογικό πλαίσιο, κάθε νοήμων ον οφείλει να αναλάβει την ευθύνη για την δική του ύπαρξη.

Τις θυσίες των ζώων τις απέρριπτε καθώς αναζητούσε πνευματικούς τρόπους λατρείας του θεού. Ο Απολλώνιος πίστευε πως η Θεότητα δεν έχει την ανάγκη της πίστης των ανθρώπων, ούτε εμπλέκεται με ασήμαντα πράγματα για αυτό και δεν χρειαζόταν θυσίες και επικλήσεις, αλλά μόνον ενδόμυχη προσευχή.
 Η προσευχή για τον Απολλώνιο όφειλε να είναι μια συνειδητή πράξη θέλησης, ένα κανάλι συγκέντρωσης των ψυχικών δυνάμεων, για τη δημιουργία συνδέσμου μεταξύ ψυχής και πνευματικού κόσμου, ενός πολύ σημαντικού σύμφωνα με αυτόν παράγοντα για την εκπλήρωση ενός στόχου.

Έδινε μάλιστα και οδηγίες για την ώρα και το είδος των προσευχών, θυσιών και σπονδών, που αρμόζουν σε κάθε θεό.

 Πίστευε πως οι άνθρωποι συμμετέχουν στη Θεία φύση, και πως με τις «μυητικές τελετές» ήταν δυνατόν να απαλλαχθούν οι άνθρωποι από τα εφήμερα δεινά της ζωής.