Ο ξεσηκωμός του νησιού αρχίζει στις 11 Μαρτίου 1822, με την απόβαση εκστρατευτικού σώματος Σαμιωτών. Οι Τούρκοι (ντόπιοι και εβραίοι, που είχαν έλθει από την Ασία) κλείστηκαν αρχικά στο κάστρο. Στις 30 Μαρτίου έφθασε ο τούρκικος στόλος ο οποίος έλυσε την πολιορκία και άρχισε τη σφαγή του ελληνικού πληθυσμού με τη συμμετοχή και ατάκτων μουσουλμάνων και εβραίων που κατέφθαναν από τις ακτές της Μ. Ασίας με κάθε είδους πλεούμενο. [Σιμόπουλος Κυριάκος, «Πώς είδαν οι ξένοι την Ελλάδα του ‘21»]
Το Μάρτιο του 1822 η Χίος επαναστάτησε, όταν ο Αντώνιος Μπουρνιάς – που υπήρξε αξιωματικός του Ναπολέοντα κατά την Αιγυπτιακή εκστρατεία – με διακόσιους άνδρες αποβιβάστηκαν στη Σάμο και κάλεσαν τον Λυκούργο Λογοθέτη να συμμετάσχει στην επανάσταση της Χίου.
ΚΑΘΥΣΤΕΡΟΥΝ ΟΙ ΕΝΙΣΧΥΣΕΙΣ
Αποφασιστική σημασία για την έκβαση της εξέγερσης είχε η απραξία της δήθεν “κεντρικής κυβέρνησης” η οποία δεν απέστειλε έγκαιρα βοήθεια στους επαναστάτες.
Την καθυστέρηση της βοήθειας αναφέρει και ο Γάλλος φιλέλληνας εθελοντής Maxime Raybaud, γράφοντας ότι οι προετοιμασίες για την αποστολή δύο ολμοβόλων και ξένων στρατιωτικών κράτησαν 13 μέρες, ενώ μόνο για να πλεύσουν από την Πελοπόννησο μέχρι τα Ψαρά έκαναν 8 μέρες.
Ο Γερμανός φιλέλληνας αξιωματικός Bellier de Launay γράφει ότι «αν είχαμε φτάσει 10 ημέρες νωρίτερα θα είχε σωθεί η Χίος».
Οι μόνοι που έστειλαν βοήθεια στη Χίο ήταν οι Ψαριανοί.
Στην αποδυνάμωση των επαναστατών συνέβαλε η διχόνοια μεταξύ των δύο ηγετών, του Μπουρνιά και του Λογοθέτη, που τσακώνονταν για το ποιός θα ήταν αρχηγός και ποιός υπαρχηγός. Ο Μπουρνιάς κατά την άτακτη υποχώρηση φώναζε το σύνθημα που είναι γνωστό στη Χίο: «Ο σώζων εαυτόν σωθήτω»
Είναι δε τέτοια η ντροπή για τη συμφορά αυτή που δεν υπάρχει ούτε ένα μνημείο της σφαγής στη Χίο.
Ο ξεσηκωμός του εύφορου νησιού εξαγρίωσε το Σουλτάνο Μαχμούτ Β’ αφού τον εξέλαβε ως προσωπική προσβολή, επειδή η αδελφή του καρπούνταν από το νησί τον φόρο από τα μαστιχόδεντρα. Διέταξε αμέσως να φυλακιστούν όλοι οι Χιώτες της Κωνσταντινούπολης και εξήντα από αυτούς να αποκεφαλιστούν. Στη συνέχεια έδωσε την εντολή στον αντιναύαρχο Καρά-Αλή πασά να καταπλεύσει στον νησί και να σφάξει όλους τους κατοίκους.
Έτσι, ο τούρκικος στόλος υπό την ηγεσία του Καρά Αλί έπλευσε προς την Χίο για να καταστείλει την επανάσταση και αποβίβασε περί τους 7.000 στρατιώτες από τη Μικρά Ασία.
Με την άφιξη του μεγάλου εχθρικού στόλου οι ελληνικές δυνάμεις αποχώρησαν από το νησί με εξαίρεση ένα τμήμα Ψαριανών που παρακολουθούσε από απόσταση τις κινήσεις των Τούρκων. Χωρίς σημαντική αντίσταση ο τούρκικος στρατός προχώρησε σε εκτεταμένες λεηλασίες και σφαγές άμαχου πληθυσμού, παρόλο που η συντριπτική πλειονότητα του νησιού δεν έκανε τίποτα για να προκαλέσει τη σφαγή καθώς δεν συμμετείχε στην εξέγερση.
ΣΚΟΤΩΣΑΝ ΟΛΑ ΤΑ ΒΡΕΦΗ ΚΑΤΩ ΤΩΝ ΤΡΙΩΝ ΕΤΩΝ
Οι Τούρκοι έκαψαν σπίτια και σκότωσαν όλα τα παιδιά κάτω των 3 ετών, όλους τους άνδρες από 12 ετών και πάνω, καθώς και όλες τις γυναίκες από 40 ετών και πάνω, με εξαίρεση αυτούς που ήταν πρόθυμοι να ασπαστούν το Ισλάμ. Τελικά, περισσότεροι από 120.000 κάτοικοι του νησιού σφαγιάστηκαν ή αιχμαλωτίστηκαν, ενώ ένα μικρό μέρος του πληθυσμού διέφυγε προς τα Ψαρά, τις Κυκλάδες και την Πελοπόννησο. Κατά τον ιστορικό Καστάνη που ήταν παρών στη σφαγή της Χίου ο πληθυσμός του νησιού έφθανε τους 180.000. Κατά τον ιστορικό Μαμούκα ο οποίος ήταν επίσης παρών στη σφαγή ο πληθυσμός ανερχόταν στους 150.000 και κατά τα κιτάπια των Τούρκων ο πληθυσμός ανερχόταν στους 120.000. Εκείνο που είναι γεγονός είναι ότι στο νησί της Χίου έμειναν περί τους 180.000 άνθρωποι και περί τους 20.000 διέφυγαν. Όλοι οι υπόλοιποι εκτός των αγοριών από 3 – 12 ετών και των γυναικών από 3 – 40 ετών που αιχμαλωτίσθηκαν και πουλήθηκαν από Εβραίους δουλεμπόρους σε παζάρια της Δύσης και της Ανατολής, σφάχθηκαν ανελέητα.
ΘΡΙΑΜΒΟΛΟΓΕΙ Ο ΒΑΧΙΤ ΠΑΣΑΣ: «ΣΦΑΞΑΜΕ ΚΑΙ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΓΡΙΕΣ».
Ο τότε Τούρκος τοποτηρητής της Χίου Βαχίτ πασάς, που κατέγραψε τα συμβάντα, αναφέρει ότι «τους μεν ηλικιωμένους επέρασαν (οι μουσουλμάνοι) γενναιότατα εν στόματι μαχαίρας, παρομοίως και τας ηλικιωμένας γραίας, την δε κινητήν περιουσίαν αυτών ελεηλάτησαν, τας δε ωραίας κόρας των και τους τρυφερούς νεανίσκους των ηχμαλώτισαν. Το αίμα έρρευσε ποταμηδόν».
Όταν ο ίδιος απέστειλε στην Κωνσταντινούπολη αναφορά για την ανακατάληψη του νησιού, απέστειλε μαζί και 5 φορτία με κομμένα κεφάλια και 2 φορτία κομμένα αυτιά. Καταμετρώντας τους νεκρούς αναφέρει κεφάλια ιερέων, προεστών και ανταρτών 1.109, «τελειωθέντες εν στόματι μαχαίρας» 25.000, σκλαβωμένα αγόρια και κορίτσια 5.000. Έκοβαν τα αυτιά από τα κεφάλια και κατόπιν τα διατηρούσαν στην άλμη και τα τοποθετούσαν σε βαρέλια. Τα έστελναν στον Σουλτάνο ως απόδειξη της υποταγής τους ή ως δελτία της επιτυχίας τους. Ιδιαίτερη τιμή δινόταν αν τα επαναστατικά κεφάλια ανήκαν σε διακεκριμένους αρχιεπισκόπους, άρχοντες ή κληρικούς. Χίλια διακόσια κεφάλια είχαν ήδη καταγραφεί στην ιστορία της αμοιβής που δόθηκε για τον καθένα. Το βιβλίο της Ένωσης Μαστιχοπαραγωγών κάνει λόγο για 33.000 αιχμαλωτισμένους και 33.000 σφαγμένους. Εάν όμως συλλογιστούμε τα νούμερα των εναπομεινάντων μαζί με αυτούς που κατόρθωσαν και διέφυγαν τα νούμερα των χαμένων Ελλήνων είναι κατά πολύ μεγαλύτερα κι αν λάβουμε υπ’ όψιν την εκτίμηση των Τούρκων όσον αφορά τον πληθυσμό.
ΤΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΔΟΥΛΩΝ ΑΠΟ ΕΒΡΑΙΟΥΣ.
Μια όψη της αγριότητας κατά του πληθυσμού της Χίου ήταν η πώληση – κυρίως γυναικών και παιδιών – ως δούλων. Μεταφέρονταν ως εμπορεύματα σε παζάρια της Κωνσταντινούπολης και της Σμύρνης και πωλούνταν σε εξευτελιστικές τιμές.
Ο Ολλανδός διπλωμάτης στην Κωνσταντινούπολη Gaspar Testa γράφει προς τον υπουργό του των εξωτερικών: «Το πιό σπαρακτικό θέαμα είναι τα σκλαβωμένα γυναικόπαιδα που έφεραν από τη Χίο. Αγόρια και κορίτσια σέρνονται στους δρόμους δεμένα το ένα με το άλλο και οδηγούνται στα σκλαβοπάζαρα. Κοπέλες κρατούσαν στο χέρι ένα χαρτί με το όνομα των Τούρκων κυρίων τους που έμειναν στην Χίο. Μη μπορώντας να τις συνοδέψουν οι ίδιοι, τις έστειλαν στη διεύθυνση των σπιτιών τους στην Πόλη»
Ο Άγγλος πρόξενος στη Σμύρνη Francis Werry γράφει σε αναφορά του προς τη Levant Company: «Στο δρόμο των Φράγκων οδηγούνται πάνω-κάτω κοπάδια από παιδιά της Χίου για πούλημα».
ΕΝΑ ΚΟΡΙΤΣΙ, ΤΡΟΜΑΓΜΕΝΟ, ΕΙΝΑΙ ΔΕΜΕΝΟ. ΚΑΠΟΙΟΣ ΤΟ ΑΓΟΡΑΖΕΙ ΚΑΙ ΤΟ ΣΦΑΖΕΙ ΕΠΙ ΤΟΠΟΥ.
Στον Courrier Francais της 10-7-1822 αναφέρεται ότι «φανατικοί μουσουλμάνοι αγόραζαν το θύμα τους για 30 γρόσια και το έσφαζαν για να κερδίσουν μια θέση στον παράδεισο».
ΕΛΛΗΝΙΔΕΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΑΥΤΟΚΤΟΝΟΥΝ ΟΜΑΔΙΚΑ
Πολλές γυναίκες αυτοκτόνησαν κατά την μεταφορά και άλλες πέθαναν από απεργία πείνας για να γλυτώσουν τον εξευτελισμό.
ΜΙΚΡΑ ΤΡΟΜΑΓΜΕΝΑ ΕΛΛΗΝΟΠΟΥΛΑ ΤΑ ΒΟΥΤΟΥΝ ΚΑΙ ΤΑ ΠΝΙΓΟΥΝ ΣΤΗΝ ΘΑΛΑΣΣΑ
Στην Allgemeine Zeitung δημοσιεύεται ότι μικρά παιδιά κάτω των 7 ετών που ήταν ακατάλληλα για το εμπόριο δένονταν και ρίχνονταν στη θάλασσα.
Το σκηνικό του δουλεμπορίου περιγράφει και ο ιερέας της αγγλικής πρεσβείας R. Walsh αναφέροντας ότι από την 1η Μαΐου 1822 εκδόθηκαν 41.000 τεσκερέδες (έγγραφα ιδιοκτησίας δούλων) και ότι 5.000 πουλήθηκαν στην Κωνσταντινούπολη.
Κατά τη γαλλόφωνη εφημερίδα της Σμύρνης Spectateur Oriental, έως την 10-5-1822 στο τελωνείο της Σμύρνης είχαν καταβληθεί δασμοί για 40.000 σκλάβους. Τα παιδιά οδηγούνταν κατά ομάδες για εξισλαμισμό. Ο Άγγλος κληρικός Walsh γράφει ότι «μέσα σε μια μέρα έγιναν περισσότεροι προσηλυτισμοί από το Ευαγγέλιο στο Κοράνι απ’ όσοι απ’ το Κοράνιο στο Ευαγγέλιο σε έναν αιώνα».
Την 20η Απριλίου η σφαγή στην Χίο διαρκούσε ακόμη.
Οι αγοραπωλησίες από τους εβραίους σταμάτησαν στις 19 Ιουνίου 1822 ύστερα από επέμβαση της αδελφής του σουλτάνου, στην οποία ανήκε η Χίος ως φέουδο.-
Συνεχίζεται...
πηγή Ζήνων Παπαζάχος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου